Thùy Yên
Phần 1
Cent fois sur le métier, remettez votre ouvrage. (Boileau).
Một số bài trong tập thơ này có ít nhiều sửa đổi so với những lần đăng báo trước.
Tập thơ này do tác giả tự xuất bản, nhưng được đặt dưới danh hiệu An Tiêm, nhằm thể hiện một lời hứa tương tri đã lâu năm giữa tác giả và nhà xuất bản.
Trời còn để có hôm nay… (Nguyễn Du)
Thắp tạ càn khôn một vô ích,
Thắp tạ nhân quần một luyến thương.
Tặng phẩm
Thức cho xong bài thơ.
Mai sớm ra đi,
Cài hờ lên cửa tặng.
Đi xa
Đi như lạc trong trời đất,
Thuỷ tận sơn cùng, xí xoá ta.
Cõi chiều, đứng lại, khóc như liễu:
Có thật là ta đi đã xa?
Biệt tăm
Chỉ là một bước, bước trờ,
Mà rồi từ đó tới giờ biệt tăm.
Bao lần chạy vạy hỏi thăm,
Hỏi chưa ra, đã trăm năm, sững sờ.
Vẫn là
Vẫn là tiếng thinh lặng kinh hoàng
Đâu đó quanh đây
Do một vật đã rơi buông từ chỗ rất cao
Còn để lại
Vẫn là nỗi khuya khoắt đuối tuyệt
Đâu đó quanh đây
Của những bước chân hồ nghi thất lạc
Về tự lãng quên xa.
Vẫn là cơn tức tưởi cầm nén
Đâu đó quanh đây
Bục ra từ xương thịt tủi phận
Khốn quẩn tồn sinh.
Vẫn là niềm nhớ nhung oan khuất
Đâu đó quanh đây
Về những khôn thiêng chưa hề hiển dạng
Ngày đêm chứng giám ta.
Vẫn là sự đeo đẳng rợn người
Đâu đó quanh đây
Của những điệu ru hời vướng vất thiên cổ
Đầm cây cỏ hôn mê.
1996
Bỏ lỡ
Ít nhất một lần, đã bỏ lỡ
Cùng em ngoài cõi mộng lang thang.
Chờ khai ngộ một dòng kinh cổ,
Trắng kiếp ngồi lì cửa hỗn mang.
Hoa suông
Đành phận, hoa suông đã sớm rụng,
Tự cành hàn giấu ngấn sinh ly.
Sân chiều, khom định những tan tác,
Ứa trở đau thương mộng một thì.
Đêm thức
Con tắc kè sực tỉnh mộng tiền sinh,
Kêu mấy tiếng u minh buồn bã quá.
Mấy chàng bạch diện giờ đâu cả?
Chuyện đời kể dở, dứt ngang sao?
Thanh minh
Trọn ngày, hồn mộng rong chơi
Miền cỏ non xa rợn.
Lúc chiêng thu không,
Còn chưa muốn trở về mồ.
Dừng bước
Mặt trời mọc đã quá lâu,
Bức bối nỗi trần thân đơn độc…
Giữa một thoáng trống giao phiên của gió cát,
Ta lau phẳng vầng trán nhọc nhằn,
Lau phẳng ký ức xếp nếp.
Vận nghiệt
Mãi vận nghiệt vào ta
Nỗi bất ổn làm người.
Rừng trằn trọc âm chấn
Chim thú săn mồi khuya.
Cánh diều
Thả xa vạn dặm ngoài,
Kéo dài dĩ vãng thôi…
Chỉ bứt, diều băng rơi
Đồng đất người lạnh mặc.
Hồn lạc
Một hồn bất phụ thể
Lạc từ dâu biển xưa,
Tới trước, đợi nơi mồ,
Nghe mòn bia chửa dựng.
Không kịp
Gặp lại nhau, nhìn sửng chẳng ra,
Em thay đổi quá, tựa sơn hà.
Thơ làm không kịp theo dâu biển,
Mắt dẫu khô mà nhớ lại hoa.
Đuối trông
Có lần nơi gió cát,
Nhờ chút duyên thừa,
Hạnh ngộ khách hành hương qua phương Tây.
Soát lại mình,
Ra chẳng còn thứ định gửi,
Rớt đâu quên.
Đành đứng đuối trông vầng bụi khuất.
Nhanh hơn
Cố gắng,
Cố gắng theo cho kịp
Cái bóng mình như có đi nhanh hơn.
Thương tật
Vũ trụ mãi không xong,
Thường hằng nổ nát.
Mỗi khuya, người mang về
Một dạng hình thương tật.
Hồn trôi
Về khuya, khi tóc đã rộ trắng,
Người gieo hồn trôi xiết Ngân Hà,
Rạch ngất một luồng rực hoa sảng,
Tuốt rụng mình từng lớp sát na.
Sát na
Đứng trưa,
Tưởng nghe được chông chênh.
Tưởng thôi, nháng tưởng thôi,
Trí năng nào nhạy kịp.
Đá mộng
Nhìn đá, ta định chừng đá ngủ.
Phải chăng đá giú mộng trong lòng?
Tại đây, đá sống lâu đời nhất,
Đá rõ điều ta muốn rõ không?
Con sáo
Con sáo trong lòng con đã chết.
Bé ơi, sao bé còn đi tìm?
Còn kêu lạc giọng sáo ơi sáo,
Rồi khóc trong chiều muộn nhá nhem?
Chim kêu bãi quạnh
Dưới lũng, trên triền, nắng xếp nhỏ.
Nước ròng sâu, sông lảng lảng xa.
Khắc khoải chim kêu ngày tận tuyệt.
Ai trầm luân đó có về qua?
Mông quạnh bãi phơi vũng vướng mắc,
Con cò lặng ngẩng lắng hơi thu.
Xác cây gục hỗn mang cành rễ.
Rừng đứng quanh đây, rừng tận đâu?
Gió thấp thoáng, xa xôi hiện ẩn.
Đêm nay, mây đâu nghỉ phương nào?
Khắc khoải chim kêu hồn khuất giạt.
Cảnh nổi trôi giờ đã lặng chưa?
Ngấn nước đục khoen lem cỏ sậy,
Lưu mà chi chỉ dấu phù hư?
Xương cốt vẫn là xương cốt cũ,
Đành rêm nhức mãi trở trời xưa.
Linh chăng những vàng tiền mẹ đốt?
Cửa để, con đi chơi về khuya.
Khắc khoải chim kêu đời khổ nạn.
Cò ai ngồi rạng cội cây già?
Chim vút lên như hòn đá ném,
Rồi tôi, cái có chỉ là qua.
Chiều nay, trên bãi sông run rủi,
Mường tượng dòng sông trôi tro ta.
Một mai, ngoài cõi gió hao đuối,
Ai hỏi ai về ai trước kia?
Khắc khoải chim kêu mùa xoá giải.
Hành nhân về bên giếng quê nhà.
Ngõ trúc chiều ngát cơm gạo mới.
Ngọn đèn thắp đợi đã rền hoa.
Cởi đôi giày vẹt, tấm áo tả,
Xót xa như lột một lần da.
Chiêm bao, âu cũng chiêm bao cả.
Mưa lớn, chừng mưa rợp hải hà.
Chiều bóc, bóc dần những rớt nắng
Loi ngoi nắm níu lũng triền xa.
8.1998
Hái rau
Tặng Văn Kiếp Thiên và Nguyễn Thanh Châu
Chiều ra đồng hái rau hoang,
Nghe sầu theo gió thổi tràn mặt ta.
Ơn trời, ơn đất bao la,
Hái đi, này những xót xa kiếp người.
Cổ kim chung một mái trời,
Kinh Thi cũng có bóng người hái rau.
Cúi mình, khổ luỵ như nhau,
Tập tàng mót nhặt trả hầu nợ thân.
Cơ trời, núi đổ, sông dâng,
Miều đường bay mái, thánh thần lạc thây.
Ta nhìn ta, lạ lùng thay,
Tả tơi, đâu chỉ hình hài thấy đây.
Đêm nằm, lệ chảy mòn tay,
Nghe chừng đá nát vàng phai đến điều.
Mịt mùng gió lửa liu hiu,
Bóng nào khóc, bóng nào kêu, não nùng.
Thịt rơi, xương rụng trùng trùng,
Một thời thế ngã với từng xác thân.
Dưới thềm, máu đọng ghê chân,
Mới ầm cửa sập, đã rần cỏ lên.
Bó thân che lấy mạng hèn,
Sống đong một bữa, tâm chèn khổ sao.
Quê người, lạ chỗ gối đầu,
Lạ trăng sao, lạ cả màu chiêm bao.
Miếng ăn đắng, nuốt nghẹn ngào,
Chỗ sân thấp, biết khoảnh nào sạch dơ?
Kiểm còn chút đức ngu ngơ,
Hổ chi, chẳng trải bãi bờ trăm năm?
Một mai gió xoá dấu nằm,
Thản nhiên, trời đất lỗi lầm lại xưa.
Kiếp này lửa nắng, dầu mưa,
Hậu thân xin chớ nhớ thừa hiện thân.
Xót thay hoa đời trên giàn,
Quán xanh còn mở cho chàng về qua?
Rượu hồng, ai để phần ta,
Lệ hồng, ai nén chờ sa một lần?
Thân nào, ôi chẳng là thân,
Cát đau bởi nỗi gió quần biết đau.
Núi vây, trời hẹp, ngày mau,
Liều đau chết điếng, nguôi đau ít nhiều.
Hái nhanh cho kịp trời chiều,
Ấy mê, ấy tỉnh, cỏ nhiều hơn rau.
Làm người, đã phải làm sao?
Thêm bề rau thấp, cỏ cao, tội người.
Cám ơn rau của đất trời,
Hẩm hiu chưa cả được đời đặt tên.
Cám ơn rau của người hiền,
Quản chi dưới vực, trên triền mọc khơi.
Giá ta hỏi được một lời,
Rau này, trăm họ mấy người đã ăn?
Bãi dài, nghe hú âm rân,
Ngẩng lên, ngày đã bội phần chầy nghiêng.
Rừng đưa mái võng treo triền,
Như quằn chiếu sánh, như lền gió qua.
Lũng sâu, gom gọn nắng tà,
Dải lau sóng ngất bạc nhoà cuối mây.
Biết còn ai đợi ai đây?
Hú lên một tiếng cầu may mới đành.
Lắng chờ, trời đất lạnh tanh,
Tuyệt vô âm vọng, rợn mình mình ta.
Dặm về, xa bấy là xa,
Lấy ai đồng cảnh cùng ta bước kèm?
Thu gom áo nón lèm bèm,
Xốc vai bó củi lại kèm bó rau.
Bóng xô dài ngã lao đao,
Phải chăng lòng nặng, chĩu đầu mà đi?
Dọc đường thấy suối xanh rì,
Muốn nghiêng trút tất những gì đeo đai.
1982
Suốt bãi sông Hằng
Tặng Lê Hữu Khoá và Bích Anh
Khuya rồi, nước đã đầy trăng,
Đi về suối bãi sông Hằng, gặp ai?
(Đi về)
Sông Hằng suốt bãi chờ nhau,
Cát mòn mỏi cát, mùa hao hớt mùa.
Hẹn về, dù nắng dù mưa,
Che đầu, sẵn tấm lòng thừa tuyết sương.
Đường, đi rồi nhận ra đường,
Biển dâu thì đã tỏ tường biển dâu.
Tìm người, hỏi gạn chiêm bao.
Tưởng người, nhớ buổi nguồn đào vẫy tay.
Có xa, cũng dưới trời này,
Có xa, cũng nội lòng này, chẳng xa.
Nại Hà, cởi cả đi qua,
Chỉ trần lai lịch làm da bọc mình.
Cõi anh, râu tóc bất bình.
Cõi em, em có thuận tình với em?
Dằn lòng, có ấy là thêm,
Ít nhiều chi cũng cứ xem như nhiều.
Đòi phen toan đẩy cửa liều,
Ra cùng thiên hạ vui chiều ngửa nghiêng.
Hát ngao, xá mũ, nhặt tiền.
Cuộc tan, lau mặt trả mình được sao?
Nguồn đào trôi xuống nhánh đào,
Hỏi thăm còn hết chiêm bao chỗ nằm?
Một lời thôi cũng trăm năm,
Chiêm bao đi lại chỗ nằm đã quen.
Em về, gió cát oà lên,
Trăm thương nghìn nhớ vỡ rền thế gian.
Trở chiều, ngồi lại cời than,
Thổi bùng ngọn lửa chưa tàn ba sinh.
1988 / 2003
Viễn Tây
Mỗi năm, bờ mỗi lở xa thêm…
Bên này sông,
Chẳng còn nghe thấy nữa tiếng gà gáy diệu vợi
Bên kia sông.
Có thể nào một sớm mai kia,
Hoang mang bốn bề sương trắng mịt.
Chợt đến khi trời sáng rỡ ngỡ ngàng,
Thấy thôi chẳng còn gì, thôi chẳng còn ai.
Trùng trùng vách núi rát âm vang
Lời khóc kể tối trời
Của những bộ tộc bị tru di
Theo gió vận cùng tàn tro những dũng sĩ.
Ai đã từng ngồi đây giữa đường hồ hải,
Giữ đống lửa qua đêm,
Gửi trước ra xa bao tình mộng thăm dò
Những ngày mai vô định liệu.
Những bánh xe nặng rời rã lăn qua
Những mênh mông bất biến chưa có mặt đường.
Mùa hè trống thênh.
Mùa đông tịnh không.
Rứt ruột, gửi gắm cho thời gian
Thi thể những người thân bất hạnh
Đã chẳng tròn được lời ước hẹn buổi đăng trình
Trở về chết nơi sinh.
Thôi, trách chi người đi chẳng hết đường.
Em bứt ngang lời thề độc, ở lại thị trấn nấm
Có quán rượu hực lửa đèn, đàn hát, bạc bài…
Trước khi già, lấy chồng sinh con.
Mai có ai về ngang quãng sông này,
Xin ném cho hòn đất hỏi thăm.
Xưa có người đi chẳng đến đích,
Để con tuấn mã lại đời hoang…
Những nấm mộ đá chồng rỗng kiệt,
Hình hài người chết đã tiêu tan.
Nhưng chắc đâu hồn mộng chẳng còn chạy giỡn bạt ngàn
Cho tàn hả cuộc mê man cùng Vô Biên độc nghiệt.
1996
Đại bình nguyên
Đất xa đuối, trời sâu vô vọng.
Đất trời còn chịu đựng bao lâu?
Ngàn, ngàn dặm không bóng người, dạng mộ…
Hú, không nghe động tĩnh cả hồn thiêng.
Chỉ những cuộn cỏ gai lăn giỡn.
Chim bay thoát ra chăng?
Qua đây, gió kiệt tàn.
Chung thân, thiên cổ bị cầm giữ,
Mỏi nản cùng mặt nhật im trơ.
Đá cũng làm thinh, không có chuyện.
Chiều nay, ai qua đại bình nguyên,
Xa ngoài tầm réo về của mệnh luỵ.
Nhớ, như cỏ, xô tràn…
Mơ, như mây, tản mạn…
Mùa thu, gió bạc phơ
Kéo phết mặt người dải ngây ngất.
Ôi mây vĩnh hằng, ôi cỏ trường tại,
Ta từng thấy, từng quên, từng thấy lại
Từ vô nguyên tịch mịch thần linh buồn,
Qua đằng đẵng đi về một bóng mộng
Tận xoáy cùng bất biến của thời gian.
Lời nào rốt nghĩa đời?
Trót lập ngôn, thánh hiền e cũng hối…
Đâu nơi cuối đất?
Nào cõi cùng trời?
Đêm nay, ngươi ngủ đậu nhà ai,
Liệu có giấc mơ nào khác trước?
Việc đời, cũ ê chề…
Thì như trời đất, kiên trì thôi,
Giam hãm tuần hoàn, quay nốt trớn.
Tích sử rũ quên,
Tâm tình giải bỏ,
Về tới chưa, người qua ải Tây?
Chiều xa cừ trôi trôi nắng tàn,
Lan chạy sóng cỏ,
Vèo ràn cánh chim,
Bạt tưa rách tiếng mê đơn thoại,
Vương vất nỗi muộn màng.
Chợt trời đất rùng mình đổi cách sáng…
Nhẹ thênh huyễn ảnh người
Cõi biếc sững trăng sao.
Đất xa đuối, trời sâu vô vọng…
Chiều nay, ai qua đại bình nguyên…
7.1998
Đường trường đêm
Nước Mỹ này quá rộng và quá buồn.
Anh không còn muốn tự định liệu.
Tốc độ cao gài cố định mặc,
Đường trường lái băng đêm,
Như tự nguyện thất giạt…
Bất biến nản trước đầu xe thầm thầm mỗi khúc đường ngắn, rất ngắn.
Như ta thấy đời ta từng quãng, quãng gần,
Phải ráp nối mệt thành một liền lạc bất nhất.
Vượt bạt mờ những vũng sáng kỳ bí lạc loài rờn ánh trên nền mây,
Chỉ dấu những quần cư nào ở mặt đất.
Có khác chi chăng, nơi chưa từng đến ấy?
Vui lóe lên với những chấm đèn leo heo phía trước,
Với những luồng đèn đi ngược xô loà,
Nghe phả ấm loáng thân tình giữa những con người cùng lúc ở trên đường
Không thấy biết nhau…
Rồi nghĩ lan qua những tình cờ giao chập trong đời
Cũng chóng vánh đến phũ phàng
Như một ảo diệu mịt mùng của định mệnh
Mãi còn vô vọng với về sau.
Thả hồn trôi theo một tấu khúc chừng quen,
Dềnh giạt về những quá khứ bỗng ngoi nổi.
Nhớ lại, cố nhớ lại những người bạn bặt tin, những người thân tứ tán…
Ngày tháng rùng rùng nối rượt nhau
Máng rớt thất thần
Những âm bóng tàn vong ngờ chưa từng có thực…
Chuyến sinh tử cao tốc chạy văng mạng
Lôi hung tàn ký ức bứt đầu, tay…
Những chực tắp xe nơi vệ đường,
Mặc tình khóc cho tan ta.
Ghé lại một trạm xăng, một hàng fast food hay một rest area.
Đây là đâu?
Đây cũng là đâu đó vậy.
Dấp nước đầu, cổ, mặt,
Tỉnh tỉnh lại với đời…
Và trong những khoảnh đèn khoét đọng lẻ quạnh,
Nhìn chút đỉnh những con người,
Nhìn cuộc sống còn nửa thức, nửa ngủ.
Hỏi lại mình: Lòng ngất tạnh khuya,
Tìm đâu một chốn ấm hơi đời?
Chạy rề qua những cổng toll way,
Ném dúm đồng tiền vào rỗ đợi,
Nghe lăn nhanh chuỗi âm thanh va bạt hoang mang,
Thoáng cõi đời như mơ hồ…
Hoặc giả nhìn vẻ mặt người thu tiền uể oải,
Hờ hững tiếng cám ơn.
Chừng nỗi đời khá nhạt nhẽo.
Ở những mối đường tẽ ba tẽ bảy phân vân,
Muốn xuống xe, làm như kẻ lang thang xưa,
Tung cao may rủi một đồng tiền hay một cành cây,
Nhờ tình cờ định hướng hộ.
Nước Mỹ này quá rộng và quá buồn.
Anh không còn muốn tự định liệu.
8.1998
Chia tay ải Tây
Tặng Thanh Tâm Tuyền
Mới độ nào chia tay ải Tây.
Đi đâu hay chỉ cốt rời đây?
Mây trôi, dăm mảng nhớ hư hoặc,
Gom chẳng thành câu chuyện thuận tai.
Lời kiệm, quanh ba cái ý quẩn,
Tiễn đưa vừa một quãng mây bay.
Ra về, thấy nhật nguyệt điên đảo,
Ray rứt chưa tròn hẹn ải Tây.
Có thật từng chia tay ải Tây?
Mây qua để bóng cổ thư này.
Tuyệt cùng ký ức nơi tới,
Tin tức ngàn thu biết hỏi ai?
Bao nhiêu đống lửa đêm quan ngoại
Gió thổi tan tro mỗi sáng ngày?
Trong trời, mây ấy cũ hay mới?
Ải Tây, lần nữa, lại chia tay.
Mãi mãi còn chia tay ải Tây.
Ngày ngày mây lãng đãng qua đây.
Cõi đời giấu một phía mê tưởng,
Đi nép ranh, mường tượng ải Tây.
1.2000
Nguồn: Thắp tạ, tập thơ của Tô Thuỳ Yên. An Tiêm xuất bản.
